کد مطلب:36617 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:119
[صفحه 141] هر كس بسته به میل و تشخیص خود، حق دارد حكمی بدهد و رایی صادر كند. به بیان دیگر از حكم نسبی، حكمی وابسته به میل و هوس را درك می كنند. اما مفهوم دقیق «نسبی» به هیچ وجه چنان معانی را افاده نمی كند. «حكم نسبی»- آنچنان كه گذشت- به معنای حكمی است كه با تفاوت شخص مدرك عوض می شود. اما مقتضای این معنا آن نیست كه شخص مدرك به گزاف و بی ضابطه و از سر هوی و هوس حكم صادر می كند و یا هر كس هر چه بگوید درست است. بلكه این گونه احكام نیز مبدا و منشاء واقعی دارند. موجودات خارجی در روح انسان و دستگاه ادراكی وی تاثیرات متفاوتی بر جای می گذارند و به علت آنكه دستگاههای ادراكی، پیشینه های متفاوتی دارند، زشت و زیبا نیز در آنها تفاوت می یابند. اگر پیشینهای تمام اذهان یكی شود و اگر ساختار ذهنی- روانی آدمیان كاملا یكسان باشد، در آن صورت دیگر در حكم به زشتی یا زیبایی، تفاوتی پدیدار نخواهد شد. یعنی همگان شی ء واحد را زشت یا زیبا خواهند یافت. بنابراین تفاوت در حكم به زشتی و زیبایی، به تفاوت در ساختمان روانی و پیشینه های ذهنی آدمیان برمی گردد. این تفاوت، واقعی است و لذا آن حكمهای متفاوت در خصوص زشتی و زیبایی هم واقعی خواهند بود. درست شبیه آنكه قطعه سنگی را با انرژی یكسانی به سوی شیشه ای و سپس حیوانی و سپس زمین گل آلودی پرتاب كنیم. در هر مورد اثری خواهیم دید. یك جا شكستگی و پدید آمدن خطوط بسیار بر چهره ی شیشه، جای دیگر دریدن پوست و فوران خون و جای دیگر، پراكنده شدن قطعات خاك و گل به اطراف. پس تاثیر سنگ نسبی است. این درست است و معنایش این است كه نسبت به محلی كه سنگ به آن اصابت می كند آثارش فرق می كند. اما نسبی هم نیست بدین معنا كه هم سنگ واقعی است هم آثاری كه پدید می آورد و هم تفاوت آثار سنگ در محلهای متفاوت. اگر همیشه سنگ به گل بخورد، همیشه آثاری یكسان خواهد داشت. [صفحه 142] چنین است وضع ادراك زشتی و زیبایی. حاصل آنكه «نسبی» بودن زشتی و زیبایی مطلقا به معنای گزافه آمیز بودن یا هوسناكانه بودنشان نیست.
معمولا «نسبی» به معنای «گزاف» و بی ضابطه تلقی می شود. یعنی گمان می رود كه منظور از حكم نسبی، حكم دلخواه و گزاف است و
صفحه 141، 142.